کد مطلب:30470 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:28

گنجینه پرسمان » اعتقادات

برخي از تقريرات مرحوم ميرزا مهدي آشتياني در مورد برهان صديقين را با بياني سهل توضيح فرماييد؟

مرحوم ميرزا مهدي مدرس آشتياني در تعليقه خود بر شرح منظومه حكمت سبزواري از ص 488 تا 497، نوزده برهان اقامه شده توسط فلاسفه و عرفا و به بيان دقيقتر نوزده تقرير از برهان صديقين را نقل نمودهاند كه فراگيري دقيق آنها نياز به تعليم از استاد دارد.

فراگيري دقيق اين براهين پيش نيازهاي عديدهاي را ميطلبد كه تحصيل آنها لازم است و ما مطلع نيستيم كه شما در چه سطحي از تحصيلات علوم عقلي هستيد. در اينجا تنها به يكي از آن تقريرات اشاره ميكنيم. تقرير اول برهان صديقين توسط بوعلي سينا اقامه شده كه مرحوم آشتياني نقل كرده و اشكالاتي بر آن وارد كرده، متن برهان بدين صورت است كه به صورت صغري و كبري و نتيجه نقل شده است: هيچ شكلي نداريم كه يك موجودي وجود دارد. اين موجود از دو حال خارج نيست: يا واجب الوجوداست و يا ممكن الوجود، و معنا ندارد كه ممتنع الوجود باشد. حال اگر بپذيريم كه واجب الوجود است، مطلوب ما ا( اثبات واجب) ثابت شده است؛ يا اين كه واجب نيست بلكه ممكن است. هر ممكني بالاخره به واجبي و علتي ميرسد كه معلول هيچ علتي نيست.به اصطلاح مستلزم واجبي است، دفعاً للدور و التسلسل، چرا كه اگر جهان هستي از سلسله ممكناتي تشكيل شده باشد كه به واجب ختم نشود، مستلزم دور و تسلسل است و هر دوي اينها باطل است. پس واجب ثابت شد.(1)

پينوشتها:

1 - تعليقه بر شرح منظومه، ص 489.